گروه‌بندی عناب‌های ایران بر اساس صفات کمی و نشانگرهای ISSR و RAPD

عناب (Zizyphus jujuba Mill.) یکی از گیاهان باغی مهم با گونه‌ها و واریته‌های متنوع در منطقه آسیای مرکزی و غربی است که در بسیاری از مناطق و استان‌های ایران پراکنش طبیعی دارد. این تحقیق با هدف بررسی تنوع ژنتیکی و ژنومی با استفاده از صفات کمی و مارکرهای مولکولی ISSR و RAPD در کلکسیون عناب ایران، شامل نمونه‌های جمع‌آوری شده از هشت استان، در استان خراسان جنوبی انجام شد. تنوع قابل ملاحظه‌ای در میان 29 اکوتیپ مورد بررسی با کمک مارکرهای یاد شده به دست آمد. از میان سیزده پرایمر ISSR استفاده شده، شش پرایمر از جمله (AC)8YT و (GA)8 A انتخاب و 84 مکان باندی به دست آمد که در 83 % مورد، پلی‌مورفیسم مناسبی مشاهده شد. از میان پانزده پرایمر تصادفی RAPD استفاده شده، بیش از 80 % پلی‌مورفیسم بین مکان‌های تکثیر شده از شش پرایمر مشاهده شد. بررسی‌های فیلوژنتیکی با استفاده از ژن matK وجود حداقل سه گونه مختلف را در میان اکوتیپ‌های کلکسیون عناب ایران اثبات کرد. نتایج تجزیه خوشه‌ای بر اساس صفات کمی این اکوتیپ‌ها را در سه تا شش گروه اصلی دسته‌بندی کرد. به طور کلی تنوع عناب ایران در سه استان مازندران، اصفهان و خراسان جنوبی یافت شد و خراسان جنوبی تقریباً کل تنوع موجود در ایران را به عنوان یک هسته مرکزی تنوع در بر می‌گیرد.